“Düşünce özgürlüğü tüm kötülüklerin anasıdır.”
Adolf HITLER
“In Deutschland kam sie erstmals für die Kommunisten,
und ich nicht sprechen, denn ich war ja kein Kommunist.
Dann kamen sie für die Juden,
und ich nicht sprechen, weil ich kein Jude war.
Dann kamen sie für die Gewerkschafter,
und ich nicht sprechen, denn ich war kein Gewerkschafter.
Dann kamen sie für die Katholiken,
und ich nicht sprechen, weil ich Protestant war.
Dann kamen sie für mich –
und in dieser Zeit war niemand mehr zu sprechen. “
“In Germany they first came for the Communists,
and I didn’t speak up because I wasn’t a Communist.
Then they came for the Jews,
and I didn’t speak up because I wasn’t a Jew.
Then they came for the trade unionists,
and I didn’t speak up because I wasn’t a trade unionist.
Then they came for the Catholics,
and I didn’t speak up because I was a Protestant.
Then they came for me —
and by that time no one was left to speak up.”
“Almanyada Naziler, Komunistleri aldiklarinda
sesimi cikarmadim
Komunist degildim ki…
Yahudileri aldiklarinda da
SUSTUM,
cunku Yahudi de degildim…
Sendikacilari aldiklarinda
protesto etmedim,
Sendikaci da degildim…
Sonra, Katolikleri hapse attiklarinda
Sesimi cikarmadim
Çünkü ben protestandım…
Beni almaya geldiklerinde ise
protesto edecek kimse kalmamıştı..”
Friedrich Gustav Emil Martin Niemöller [*]
(14 Ocak1892 – 6 Mart1984)
———————————————————
[*] Alman din adamı. birinci dünya savaşı’nın denizaltı subayı, Weimar Cumhuriyeti’nin kurulmasını izliyerek ordudan ayrılıp ilahiyat okumaya başlamıştı. Otuzların başında NSDAP ne açıkça destek verdiyse de, kısa süre sonra parti ile anlaşmazlığa düştü. 1934 yılında Adolf Hitler ile görüşen önemli din adamları arasında yer almıştı. Ancak verilen emirleri dinlememesi hem işine mâl olmuştu, hem de yasaklı olmasını sağlamıştı. Konuşma yasağına karşın verdiği vaazlarla iktidarın tepkisini çekerek tutuklandı.
İlk tutukluluk hâli kısa sürdükten sonra serbest bırakılmış ancak uğruna canını koyduğu yolundan şaşmadığı için bir daha tutuklanmış, Dachau toplama kampı’nı boylamıştı.
savaş sonrasında kiliseye dönen isim, almanya’nın silahlanmasına karşı verdiği savaş ile ünlenmişti. Konrad Adenauer’e yazdığı bir mektupla, silahlanmayı yeğinlikle eleştirmişti. 1957 yılında da Almanya’nın atom bombası imal etme çabasına verdiği savaşla dikkat çekti. Ne yazık ki o ve arkadaşları bir avuçtular, sadece spd’nin desteği yetmeyecekti…
