Besinlerle birlikte bir çok minerali de almaktayız. Bunların organizmada çeşitli yararlı görevleri vardır. Bir bölümü öteki işlevlerinin yanı sıra beyin ya da merkezi sinir sistemini de etkiler. Biz burada bu sonuncuları göz önüne alıp incelemeye çalışacağız. Besinlerle aldığımız mineralleri bir sıraya dizersek :
Kalsium
Bakır ✠
Fosfor ✠
Kobalt
Demir ✠
Kükürt✠
Magnezyum ✠
Silikon
Sodium
Altın✠
Potassium ✠
Krom ✠
Fluor
Platin✠
Lityum✠
Selenyum
Bor ✠
Manganez ✠
Çinko
Germanium ✠
Iyot✠
Bunlardan (✠) ile gösterilenler beyin ya da merkezi sinir sistemi için önemi olan minerallerdir. Bu minerallerin öteki işlevlerini bir yana koyarak sadece merkezi sinir sistemleri yönünden önemlerini göz önüne alarak inceleyelim.
✠ Fosfor – Buna zekanın öteki adı da denebilir. İnsan vücudundaki her hücrenin çekirdeği ile her tür vücut sıvısında bulunur. Bir çok yararı yanında beyin için kaçınılmaz bir gereksinimdir. Azlığında sinir ağrıları, beyin yumuşaması, paranoya, yorgunluk, gürültüye karşı duyarlılığın artması görülür.
✠ Demir – Dopamin beyinde başlıca sinir uyarı aktarımcısıdır. Dopaminin etkisi süreci içinde demirin bir çok görevi vardır. Demir eksikliğinde öğrenme güçlüğü ile davranış bozukluklarının, dopamin uyarı aktarımının bozulmasıyla ortaya çıktığını deneysel çalışmalar göstermiştir. Demirin aynı zamanda serotonin ile norepinefrinin metabolizmalarında önemli işlevleri vardır.ki bunlar davranış üzerine etkili maddelerdir.
✠ Kükürt – İyileştirme minerali olarak da bilinir. Bu eleman gelişme ile nörolojik işlevler için kesinlikle gereklidir. Sinirler ile miyelin kılıflarının bir üyesidir. Beyin ile kalbin çalışmasını düzenler. Eksikliği durumunda uyarılara aşırı duyarlılık ile kas krampları görülür.
✠ Magnezyum – İnsan vücudu magnezyum, kalsium, sodyum, potasyum dörtlüsüne, sinirler ile kaslar boyunca elektriksel uyarı aktarımının gerçekleşebilmesi için gereklilik duyar. Azlığında uykusuzluk, vertigo (başdönmesi), kramplar, kas zayıflaması, sinir ağrıları görülür.
✠ Potasyum – Su ile pH dengesi için önemlidir. Bu element sinir işlevi için yaşamsal önem taşır. Hücre içine besi maddelerinin aktarılması yoluyla hücrenin devamlılığını sağlar. Potasyum oksijeni dokulara bağlar. Yokluğunda doku oksijenlenmesi azalır. Sinir toniğidir, sağlıklı sinirlerin oluşumunu sağlar. Eksikliğinde oksijenlenme azalır, ağrılar oluşur, akıl hastalıkları gelişir, huzursuzluk ile endişe (anxiety) görülür.
✠ Iyot – Yağların matabolizmasında yararlı olan bu element fizik+akıl gelişimi için önem taşır. Iyot tiroid bezinde yoğunlaşarak beyin ile vücudun öteki bölümlerine yardımcı olur. Fosforun sindirimi ile kalsiumun kullanımında yararlıdır. Beyin işlevleri için çok büyük yararı olan bu elementin azalması sonucu cretinism, sinirlilik, çocuksu davranışlar oluşur.
✠ Bor – Kalsium, magnesium ile fosforun metabolizması için önemi olduğu bilinir. Beyin işlevlerine, elektriksel beyin işlevinin artmasına, belleğin gelişmesine yardımcı olur. Azlığında yorgunluk, azalmış motor işlev, kısa süreli bellekte azalma, genel beyin işlevlerinde azalma görülür.
✠ Germanium – İnsan vücudunun ortalama olarak beslenmesi için koşul olan bir elementtir. Şaşılacak biçimde değişik organlara oksijen bağlanmasını sağlıyarak onların canlılık düzeyini yüksek tutar. Bu etkisi yaşamsalr organ olan beyin üzerinde de gösterir. Azlığında sinir ağrıları, beyin dokusu yumuşaması, dahası kanser görülür.
✠ Bakır – Vücudun gereği gibi çalışabilmesi için değişik enzim tepkimelerine karışır. Bakır ile çinkonun bu iş için iyi dengelenmiş olması gerekir. Bakır karaciğer ile özellikle beyinde yüksek yoğunlukta bulunur. Beynin oksijen almasını sağlar. Bir beyin uyaranı gibi davranır. Düşük düzeyde bakır beyinde ankefalin yapımının azalmasına neden olur. Halüsinasyonlar oluşur, Depresyon, zeka geriliği görülür.
✠ Manganez – Lesitin ile birlikte bulunur. Lesitin bir beyin yağıdır. Manganez bize güçlü sinirler sağlar. Bunun dışında değişik enzim tepkimelerine de katılır. Sinirleri denetler, belleği güçlendirir. Azalması durumunda mental konfüzyon, depresyon, konvülzionlar, endişe (anxiety), şizofreni, karabasanlar oluşur.
✠ Lityum – Genelde psikiatrik bozuklukların sağıtılmasında kullanılır. Bir uyarı aktarıcısı olan serotonini belirli düzeyde tutar. Glükokortikosteroid alıcıları harekete geçirir. Azalmasında davranış bozuklukları. depresyon, manik-depressiv hastalık görülür.
✠ Krom – Başlıca insülin ayarlayıcısı olarak bilinir. İnsülin de bilindiği gibi protein, karbonhidrat ile yağ metabolizmasını ayarlayan bir metabolik hormondur. Krom düzeyi yaşlanmayla azalır. Sinirlerde uyarı aktarımını sağlar, beyin işlevlerini iyileştirir. Azalması durumunda periferik nöropati, depresyon, atherosklerozis görülür.
✠ Altın – Beyin işlevlerini, uykuyu, dolaşım ile salgı bezleri işlevlerini düzenler. Azlığında depresyon, dolaşım bozukluğu, früstrasyon, uykusuzluk gözlemlenir.
✠ Platin – Beyin işlevleri üzerine etkisi vardır. Azlığında kanser, endişe (anxiety), zeka bozuklukları, sinir ağrıları görülür.