ARAM HAÇATURYAN…

KhachaturyanreupinPNG.png

“There are only two kinds of music, good and bad.”
(Yalnız iki tür müzik vardır : iyi ve kötü)
Duke ELLINGTON

Aram Haçaturyan (Ermenice: Արամ Խաչատրյան, Rusça: Аpaм Ильич Xaчaтypян ) ( 6 Haziran 1903 / 1 Mayıs 1978) Ermeni asıllı Sovyet besteci.

Aram ilyiç Haçaturyan Çarlık Rusya’sına bağlı Gürcistan’ın başkenti Tiflis’de fakir bir Ermeni ailesinin çocuğu olarak doğdu. Gençliğinde çevresinde duyduğu müzikle büyülenmişti ama başlangıçta müzik eğitimi almadı. 1921’de tek kelime rusça bilmeden Moskova’ya gitti. Daha önce bir müzik eğitimi almamasına karşın yeteneği aracılığıyla Mihail Gnessin yönetimindeki Gnessin Enstitüsüne çello öğrencisi olarak alındı. 1925’de kompozisyon sınıfına girdi, 1929’da Nikolay Myaskovski yönetiminde çalışacağı Moskova Konservatuvarına geçti. 1930’larda sınıf arkadaşı Nina Makarova ile evlendi. 1951’de Moskova Gnessin Devlet Müzik ile Eğitim Enstitüsüsü’nde profesör olarak göreve başladı. Besteciler Birliğinde de önemli görevler aldı. Ancak “şekilci” bulunarak Prokofyef ile Şostakoviç’le birlikte yapıtları kınandı. Her şeye karşın bu üçlü Sovyet müziğinin devleri olarak tanınmıştır. 20. yüzyılın önde gelen bestecileri olarak onaylandılar.

Genç, enerji dolu bir besteci olarak çağdaş batı müziğinden, özellikle “Ravel” in yapıtlarından etkilendi. birinci senfonisini 1935 yılında tamamladı. bundan sonraki yapıtlarında ise Ermeni halk müziğinin belirgin temaları daha fazla ön plana çıkmaya başladı. 1943 yılında ikinci senfonisini bolşevik devriminin yirmi beşinici yıl dönümü kutlamaları için yazdı. besteci kimliğinin yanısıra Haçaturyan başarılı bir şef olmayı başardıktan sonra dünyanın birçok önde gelen senfoni orkestralarını yönetmek amacıyla konuk sef olarak çağrı aldı. 1951 yılında Moskova’da, Viyana’da yüzyılın en iyi bestekar ile şef ödülünü kazandı. iki kez Stalin ödülünü alan, ayrıca Ermeni Ulusal Marşı’nın da bestecisi olan Aram Haçaturyan, birçok film müziklerine de imza atmıştır. 1954 yılında Sovyetler Birliği’nin halk sanatçısı ünvanını almaya hak kazanan Haçaturyan , 1959 yılında ise Lenin ödülüne layık görülmüştür. ailesinin Haçaturyan’ın kültür yaşamında önemli bir yeri vardı. eşi Nina Makarova ile yeğeni Karen Haçaturyan da birer besteciydiler. 2003 yılında tüm dünyada müzik lobileri ile önde gelen senfonilerince Aram Haçaturyan’ın doğumunun 100. yıldönümü nedeniyle festivaller ile anma konserleri düzenlenmiştir. Aram Haçaturyan müzik dünyasında yanlızca Ermeni halk müziğinin temalarını senfoniye döken bir besteci değil, yüzyılın yetiştirdiği en genç besteci, dünyaca ünlü senfonistlerin oluşturduğu zincirin son halkası olmuştur.

Haçaturyan komünizme büyük eğilim duydu. 1920’lerde Ermenistan bir Sovyet Cumhuriyeti ilan edildiğinde Gürcü-Ermeni sanatçılarla birlikte bir propaganda turuna katıldı. 1943’de Komünist Parti’ye katıldı. Ermenistan sevgisi ile beraber komünist ülkülere bağlılığını yapıtlarında görmek olanağı vardır. Özellikle Gayane (Kılıç Dansı) adlı balesi bir kollektif çiftlikte geçer. İkinci senfonisi komünizme övgü olarak sunulmuştur. Ancak ironik olarak bu eseri Parti’nin gazabını üstüne çekmiştir. Yapıtı için “… insanların benim eserde yazılı olmayan programımı anonssuz hissetmelerini istedim. Bu eserin Sovyet insanının büyük ve güçlü ülkelerinden duydukları kıvanç ve gururu ifade etmesini istedim” demiştir. Ama yapıt programında açıkça söylenmeyen bu niyeti geri tepmiş, Parti sekreteri Andrey Jdanov’ ca çıkarılan hükümle Şostakoviç, Prokofyev, Haçaturyan ile bir bölüm öteki Sovyet besteci biçimci, halk karşıtı olmakla suçlanmıştır. O günler için “zor ve trajik günlerdi. Meslek değiştirmeyi ciddi olarak düşündüm” diyecektir.

1-Mayıs-1978’de ölen besteci Erivan’da toprağa verilmiş, 1998’de 50 dram’lık kâğıt para üstüne resmi konulmuştur.

YAPITLARI

Senfoniler
* Senfoni No. 1
* Senfoni No. 2
* Senfoni No. 3

Solo enstrumanlar ve orkestra için
* Piyano Konçertosu
* Keman Konçertosu
* Çello Konçertosu
* Piano ve Orkestra için Konçerto-Rapsodi
* Keman ve Orkestra için Konçerto-Rapsodi
* Çello ve Orkestra için Konçerto-Rapsodi
* Masquerade Süiti
* Lermontov Süiti

Bale
* Spartaküs, TRT’de de gösterilen «Kaptan Onedin» dizisinde kullanılmıştır.
* Gayane, meşhur Kılıç dansı (Sabre Dance) bölümünü içerir.

Oda müziği
* Keman ve piano için üçlü (1932)
* Solo piyano
* İvan’ın maceraları (öğretim amaçlı parça)
* Toccata
* Etüd
Piyano sonatı (1976)

[Kaynak : LastFm]

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

*

Şu HTML etiketlerini ve özelliklerini kullanabilirsiniz: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>