“Contraria contrariis curantur”
”Karşıtlıklar karşıtlıklara iyi gelir (çivi çiviyi söker)”
LATİN DEYİMİ
Oligodinami sözcüğünün etimolojik kökeni eski Grekçeden gelmektedir. Eski Grekçedeki (oligos = pek az) ile (dynamis = derman – mecal) sözcüklerinin biraraya getirilmesi yoluyla türetilmiştir.
Bununla ağır metallerin iyonlarının biyolojik yaşamı önlediği anlatılmak istenmiştir. Gerçekten de ağır metaler, tek hücreli mini canlılardan (mikroplar) en gelişmiş canlı olan insana kadar bütün canlılara zarar verirler. ağır metal tanımı fiziksel özellik açısından yoğunluğu 5 g/cm3 ten daha yüksek olan metaller için kullanılır. Bunlar başta altın, gümüş, cıva, kadmium, kurşun, krom, bakır, nikel, çinko, kobalt olmak üzere 60 tan fazla metali içerir.
Vercekleri zarar, parçacıklarının elektrik yüküne (demek ki iyon halinde olup olmamasına), parçacığın büyüklüğüne, parçacıkların yoğunluğuna bağlı olarak artar ya da azalır. Genelde ağır metallerle çevre kirlenmesi yoluyla canlılar yavaş yavaş zehirlenebilir. Bu yolla zararlanmanın en kötü sonuçlarına ulaşma zaman ister. Buna karşılık ağır metaller ile iyonları yoğun bir biçimde karşılaştırma yoluyla mini canlılara karşı, onlarla savaşmak için kullanılabilir.
Tıp öğrencilerine ağır metallerin oligodinamik özelliği olduğu, patolojik anatomi derslerinin daha başlangıcında öğretilir. Zira bu bilginin başlangıcı oldukça eskidir. Bir İsviçreli botanikçi olan Karl Wilhelm von Nägeli (27 Mart 1817 – 11 Mayıs 1891) 1890 larda ağır metallerin bu etkisini ilk kez saptayarak, bu özelliğe “oligodinami” ismini vermiştir.
Ağır metaller, mikrop ekilen bir katı besi yeri (örnekse agar-agar) üzerine konursa, metal iyonlarının yayılması nedeniyle çevrelerinde, mini canlı üreme açısından dar ya da geniş bir engelleme i(nhibisyon) alanı meydana gelir. Demek ki bütün besi yerinde üreme olduğu halde ağır metale komşu bu dar alanda mini canlı üremesi olmamıştır. Bunun genişliği, madde içindeki asıl metalin yoğunluğuna bağlıdır. Ancak, yayılan metalin oranı çok az ise, inhibisyon alanı yerine, normalden çok daha fazla bir üreme halkası da görme olanağı vardır. Bunun nedeni canlıların, çok düşük konsantrasyonlarda olmak üzere bu maddelerden yaşamları için yararlandıkları gerçeğidir. İnsanlar için yararlı olan minerallerden söz etmemizin nedeni de budur [*].
Son günlerde pencere üreten bir firma, ürettiği pencere çerçevelerinde gümüş metali bulunduğundan, takıldıkları odanın havasını sterilize edeceğini bildiren reklamlar vermektedir.
Havadaki minicanlıların öldürülebilmesi için, bütün oda hacmindeki havanın pencere çerçevesine değmesi gerekir. Bu kış günlerinde cam-altı kalorifer radyatörleri aracılığıyla gerçekleşebilir. Çünkü kalorifer radyatörleri pencereye doğru, sürekli olarak hava üfler. Perdelerin kısa sürede kirlenmesi bu yüzdendir. Bu yolla belki bütün oda havası sürekli bir biçimde çerçeve ile ilişki içinde olabilir. Ancak yazın böyle bir etki olamadığından, bu yolla oda havasını sterilize etmeye olanak yoktur. Eğer ev kalorifer değil de başka bir yolla ısıtılıyorsa, kış için var olan bu olanak ta ortadan kalkacaktır.
————————————————————
[*] “MİNERALLERİN BEYNE ETKİSİ.” başlıklı makalemiz.
————————————————————
İlgili Metinler :
Goetz, A, “The Oligodynamic Effect of Silver,” Chapter 16, edited by Lawrence Addicks, Silver in Industry, Reinhold Publishing Corp., NY, 1940; p. 409.
Voigt, J, Das Kolloide Silver, Leopzig, 1929; p. 12 ff; In: Goetz, A, “The Oligodynamic Effect of Silver,” Chapter 16, edited by Lawrence Addicks, Silver in Industry, Reinhold Publishing Corp., NY, 1940; p. 409
Russell, AD, Path, FR, Hugo, WB, “Antimicrobial Activity and Action of Silver,” Prog Med Chem, 1994; 31:354
Acél, D, Biochem. Z., 1920; 112:23-32. In: Russell, AD, Path, FR, Hugo, WB, “Antimicrobial Activity and Action of Silver,” Prog Med Chem, 1994; 31:353.
Fabroni, M, Haematologica, 1929; 10:89-92. In: Hill, WR, D Pillsbury, Argyria: The Pharmacology of Silver, The Williams & Wilkins Company, Baltimore, 1939; p. 48.
