Kalb-Akciğer Makinasının Hastaya Standart Bağlantı Şeması
“Geleceğin bütün çiçekleri bugünün tohumlarındadır”
ÇİN ATASÖZÜ
İçinde bulunduğumuz yıl içinde, Türkiyede perfüzyonist yetiştirmek için eğitim kurumları açılması için atılımlar yapılmakta olduğu duyumlarını alıyorum.
Türkiyede ilk uygulandığı 1963 yılından bu güne kadar, açık-kalb cerrahisinde kalb-akciğer makinasını kullananlar, demek ki perfüzyonistler usta-kalfa-çırak ilişkisi içinde yetiştirilmekteydiler.
Açık-kalb cerrahisinin olmazsa olmazı olan perfüzyonistlerin bu yolla yetişip cerrahi ekiplerde görev alması elbette uygun yol değildir. Hele 1968 yılında benim ayak direyerek söylediğim, ama o günlerde hiç üstünde durulmayıp dışlanan “her hastanede açık-kalb ameliyatları yapılması gereklidir” fikri, bu gün artık, ister istemez büyük çapta gerçekleşmiş olduğundan perfüzyonist eğitimi konusu üzerine ciddi olarak eğilmeyi gerektirmektedir. Çünkü hem çok sayıda, hem de kaliteli perfüzyonistlere gereksinim vardır.
Böyle bir eğitim perfüzyonistleri, yalnızca kalb-akciğer makinalarını kullanan bir tekniker durumundan çıkarıp, tıp, matematik, fizik, biyoloji bilgileriyle donatılmış birer tıp adamı haline getirecektir.
Perfüzyonistlerin belli programları içeren eğitimden geçip, birörnek (uniform) bilgiye sahip olmaları beklenir. Tersi durumda her ekibin perfüzyonisti ayrı bilgiyle işi yürütecek demektir. Dahası iş usta-kalfa-çırak ilişkisiyle yürütüldüğünden bazı “püf noktalar” ın varlığı da söz konusu olabilir. Bu durum bilgi dağılımının tekdüzeliği ile standart olması gereğini ortadan kaldırır.
Bundan ötürü ilk başarılı açık-kalb ameliyatının 1953 yılında gerçeklemiş olduğu ABD de perfüzyonist eğitimi 1964 – 1974 yılları arasında ilk kez gündeme getirilmiş, çeşitli aşamalardan geçildikten sonra, 1993 yılında da bu günkü düzeyine ulaştırılmıştır.
Avrupada “European Board of Cardiovascular Perfusion” ilk kez 1991 yılında kurularak perfüzyonist eğitimine düzenli bir biçimde geçildi.
Bizler bu kervana biraz geç te olsa katılmak için çaba gösteriyoruz.
Ne var ki perfüzyonist eğitimine yön vermek için Sağlık Bakanlığı ile masaya oturulmuş bulunuluyor. Bunun nedeni bu fikri öne sürenlerin devlet hastanelerine çalışıyor olmaları olabilir. Fakat söz konusu en az lise sonrası eğitimi olduğundan bu toplantıların YÖK ile yapılması fikrini akla getiriyor. Bizce Sağlık Bakanlığı ile yapılan fikir alış verişlerinden, bu konuda olumlu bir sonuç alınamayacaktır. Bunun burada saymak istemediğim çeşitli nedenleri vardır.
Bunun dışında, perfüzyonist eğitim programlarının (müfredatının) saptanması da büyük önem taşır [*]. Yetişmekte olan perfüzyonistlere gereksiz programları yükliyerek işi zora sokmak olanağının var olacağı gibi, eksik bilgiler sunularak kaliteyi düşürmek tehlikesi de vardır. Bu eğitim programının bir taslağını ben, yıllar önce hazırladım. İstenildiğinde sunabilirim. Eğitimin süresini de müfredat saptayacaktır.
İşin en önemli yönü olan bu program saptama işlemi, hiç kuşkusuz bu işi çok iyi bilenlerce yapılmalıdır. Dememiz odur ki, lise programlarında düşülen hataya burada düşmemek gerekir. Lise eğitimi kişinin genel kültürüyle ilgilidir. Bir sürü cahil kuşak yetiştirerek nereye geldiğimiz açıkça ortadadır. Ama, çok daha önemli olarak, burada söz konusu olan tıbbi bilgi olup, insan yaşamıyla bağıntılıdır. En ufak bir hataya yer vermemek baş koşuldur. Demek ki (sıfır risk) ile işi yürütmek gerekir.
Bizdeki müfredat batıdakinden bir parça farklı olacaktır. Örnekse bir perfüzyonist, hiç olmazsa mesleğiyle ilgili dünya yayınlarını izleyip değerlendirebilecek kadar İngilizce ya da başka bir bilim dilini bilmek zorundadır.
Verilen eğitimin sonunda yapılacak sınav da önem taşır.
Bu sınavlar kurulacak Turkish Board of Cardiovascular Perfusion (ya da Türk Kalb-Damar Cerrahisi Perfüzyon Kurulu) tarafından standart koşullarda, bir ya da bir kaç merkezde yapılmalıdır.
Sınavlar üç aşamada yapılmalıdır :
● Yazılı sınav. Çoktan seçmeli değil assay biçiminde olmalı; dil, matematik, fizik ile biyoloji bilgilerini kapsamalıdır.
● Sözlü sınav. Perfüzyon ile tıp bilgilerini içermelidir.
● Uygulamalı sınav. Oygulamalı perfüzyon bilgilerini içermelidir.
Yukarda görülen sınav aşamaları aynı günde yapılır. Bunlardan birindeki başarısızlık, bütün sınavda başarısız olmak demektir.
Sınavda başarılı olanlar birer Kardivasküler Perfüzyonist olarak ilgili birimlerde hizmete başlayabilirler. Ancak bu hizmetlerinin ilk yılını “Stajyer Perfüzyonist” olarak tamamlamaları uygun olur.
O güne kadar eski yöntemlerle tetişmiş olan bütün perfüzyonistler, diplomalı ile alaylı perfüzyonist gibi iki ayrı sınıf perfüzyonist yaratılmaması adına, bu sınavı vermeye zorunlu kılınmalıdır.
Bu işi yürütmeye çalışanlar hiç kuşkusuz doğru yoldadırlar. Ama işleri zordur. Onlara şimdiden uğraşlarında başarılar dilerim!…
——————————————————-
[*] Burada önemli olan saptanacak eğitim programının, Türkiyemizde ilke olarak bütün eğitim programlarında uygulanagelmekte olan EZBERCİLİĞİ önleyecek bir program olmasıdır. Bu eğitim programının yaratıcı bireyler yetiştirmeyi amaçlaması gerekir.
Verilecek bilgiler doğma haline dönüşmemeli, araştırmaya açık zihinde kişilerin yetiştirilmesi ön görülmelidir. Böylelikle 56 yıldır hiç değişmemiş olan perfüzyon gereçleri ile bilgisinde bazı ilerlemeleri sağlamak olanağı bulunmalıdır.
Rutin’e takılıp kalmak bir disiplinin ölümü demek olduğu gibi insanı da yok eden monotonluktur (biteviyelik). Pozitif yönde ilerlemenin sağlanmasının tıbba da büyük yararı olacaktır.
pekı ya bu ısı hala yapanlar ne olacak ? kım onlar nere ogrenmısler gercekten bu sıfatı hak etmısler mı sımdılerde butun kapılar benım yuzume kapanıyo perfuzyonıst ıstemeyle olunmaz dıye kım yaptı bu kadar ınsanı perfuzyonıst bu soruyu neden kımse kendıne muhattap almıyo dernek baskanı bıle att ımıs te perfuzyonıst olmus soruyorum ona sevgılı M.Akıl sıze bu meslegı kım ogrettı en az yar.doç. sıfatı tasıyan bırı mı? tabıkı hayır cunku yar.doc. ne alaka ugrassın bu ısle degıl mı? tabıkı degıl ama bu ulkede boyle . ıste ulkeye ve sısteme bır elestırıde benden neden ? cunku elestırınce duzelıyo bakın bende elestırırım sızde dernek baskanı da oysa sıfatlarımız ne kadar farklı ben okul acamam sızde acamazsınız, dernek baskanı da ? neden cunku herkesın kendını kavuracak yagı var o yuzden yagsız tavada yananlara oduncte olsa komsuluk ölmüs arkadas eee ne demıstık ben aslında sısteme karsıyım burdan sevgılı perfuzyonıstlere seslenıyorum sız bıseyler yapmazsanız kendınız ve gelecek meslektaslarınız ıcın bırılerı sızden once davranıp sızı tamamen kaldırıp alaylı mekteplı ayrımını getırecek o zaman kapı kapı dolasan ben mekteplı degıl sız alaylılar olacaksınız umarım bu olmadan kadır kıymet bılıp bı ısın ucundan tutmak aklınıza gelır.
Nebahat kardeşim öncelikle şunu sormak isterim peki siz bukadar çok vasıfsız, alaylı gördüğünüz küçümsediğiniz, hem meslek olarak görmediğiniz hemde aynı cümle içinde değerli bir meslek olarak kıldığınız perfüzyonistliğe neden sahip olmak istiyorsunuz?
Kardeşim benim davulun sesi uzaktan hoş gelir.
1.Gençsiniz, sabırsızsınız o küçümsediğiniz alaylılar içinde bugün emekli olmuş üniversite menzunları da var.
2.Anladığım kadarı ile anestezi mezunusunuz sizin mesleğinizin doğuşu ve bugünkü noktasını anlatacağım gerisini siz hesaplayın 20 yıl öncesine kadar anestezi teknisyenliğini tüm meslek gruplarıdan ya bizim gibi hastanede çalışan herkese(oda hiz.,sağ.mem.,hemşire,ebe vb.)yaptırıyorlardı.Zamanla bu işi sadece hemşireler yapar oldu.1988 den sonra da lise mezunu herkese komik bir sınav ve 8 aylık eğitim ile eleman kazandırdılar.Bu da yetmedi 1990 larda sağlık meslek lisesi olarak anestezi teknisyenleri mektepli oldu sizin tabirinizle.Tabi bu okulun açılması ile sıra bu mesleğin yükselmesine geldi ama en fazla 2 yıllık anestezi teknikeri ünvanına erişebildiler.Bugün 2010 ve hala lisans eğitiminiz onaylanamadı.Eminim şuanda bana okurken cevap veriyorsunuz inanki duyabiliyorum bu bizim dışımızda bizi aşıyor ama çaba harcıyoruz siz hiçbirşey yapmıyorsunuz diyorsunuz.
3. Madem ki bu kadar bu mesleği önemsiyorsunuz araştırdıysanız yüksek lisansımız bile var mezunlarımızda sabırla bu okullar açıldığında eğitmen olarak görev yapmayı bekliyorlar.
4.Son olarak şunu söyliyeyim 350'ye yakın sayımız var o lise mezunu olmayan olaylı büyüklerimiz bugün azimle önlisans yaptılar ve yapıyorlar artık.Tanımlanmaya gelince Türkiyedeki hiyerarşinin madurlarıyız biraz yavaş ama başarılı ilerliyoruz dediğiniz gibide bu alaylı dedikleriniz kapıkapı dolaşmayacaklar hiç merak etmeyin.Allahın taktiri ile hakkı rahmetlerine ulaşmadıkları müddetçe yerleri boşalmaz bu yüzdendir ki yeni alaylılar yetiştirmiyoruz ve kapıdan bakıp sonra bu kadar cesaretle öfkenizden etrafa kusuyorsunuz.
Sizi hesap yapmaya davet ediyorum siz anestezi teknisyenleri gün gün çoğalarak hesap kitap yapılmadan çoğaldınız ve işsizsiniz.Biz bunu yapmadan bu ülkenin menfaatlerini hesaplayarak yeni alaylılar yetiştirmiyoruz.Ülke ihtiyacı doğrultusunda işsiz kalmadan önce kendimiz daha sonrada sizleri düşünerek adımlar atıyoruz.Lisans mezunu iseniz buyrun hodri meydan Harran üni. siz ALES ve UDS'yi başaranları bekliyor.
AAAA bu arada Has Üni. mezun olan arkadaşımızda bugün Sivas Cum.Üni. Perf. yapıyor.Yurt dışında değil ama şunu da bilinki yurt dışında bu işi yapan 50 ye yakın alaylı yetişip giden yurtaşımız var.
Lütfen Türkiyedeki meşhur dengesiz lafı sarfetmek istiyorum Ağzı olan konuşuyor.kusura bakmayın ama yaşınıza uygun, geleceğin emanetçileri olarak saygılı olun eğer o küçümsediğiniz hesap sorduğunuz insanlar olmasaydı bugün siz bu mail'in muhatapı olmayacaktınız.
Evet artık cümlelerimi toplayayım sizde bir çıkar yol arıyorsunuz çünkü gelecek endişeniz var ama bizim tek endişemiz bu görevi taşıyabilecek hızlı düşünen ,pratik zekaya sahip ,bilgili , kendini ifade edebilen saygı doğrultusunda tabiki güçlü karakterli,
sabırlı insanlara bırakmak istiyoruz.
Unutmadan bugün sadece anestezi değil tüm mesleklerin doğuşunu incelediğinizde tablo aynı …
Saygılar sunuyorum yolunuz açık olsun…………Perf.Betil KUTLU
sevgili nebahat kardesım!
öncelikle ben bu içi türkiyede kalp cerrahisinin mihenk taşlarından biri olan dr KEMAL BEYAZIT dan bu işi ögrendim.ayrıca o dönemdeki klınık şefim doç.dr oğuz tasdemir perfüzyonu tüm incelkılerıyle bilen bir doktordur.ben bu hocalarımın yanında bu işi ögrenmiş olmaktan dolayı kendimi çok şanslı sayıyorum.
sorumlulugunu bılen,özgüvenı olan bununla birlikte bu işin teorık egıtımını alan insanlar toplulugu yetiştirmek amacıyla bizler perfüzyon egitimi için çok güzel gelişmeler kaydettik.bu konuda sayın yalçın güran hocamın guzel deneyımleri ve kalp cerrahısının kurulusundakı yasadıkları,yasama azmi bizler için bür meşale oldu.sonsuz teşekkürler ediyorum kendisine….
size gelince sizi bu konuda yetersiz ve birazda küstahca buldum dersem yanlış olmaz.
hersey satgıyla baslar.
bizler bizim yatişmemizde katkısı olan alaylı agbılerıme,lıse mezunu ablalarımıza,bıze en ufak bir katkısı olan tum arkadaslarımıza mınnattarız.
onlara bınlerce tesekkurler…..
ayrıca yüz güldürucu olan şu ki……..artık avrupa birligi uyum yasalarına uygunurlugu olacak sekılde perfüzyonist egitimi taslagı saglık bakanlıgında kabul edılmış olup,yuksek lısansı ve unıversıtede bolumu acılmıstır.
ama sizin için üzücü olan da şu,süzler sizin gibi bu meslege saygısı olmayan anestezi teknisyenleri bu meslege kabul edilmeyecklerdir.
bizlerin yetişmesimesinde katkısı olan sayın hocalarıma,tüm dr arkadaslarıma,tüm alaylı ve okullu perfüzyonist arkadaşlarıma teşekkürler……….
sayın yalçın güran hocam,perfüzyon egıtımı konusunda cok güzel gelişmelerle yolumuza devam edıyoruz………allah sizleri eksik etmesin.
betülcügüm agzına saglık………
sevgilerimle
seralp güner küçükaksu
ankara yüksek ihtisas hast
arkadaşlar perfüzyonistlik için saglıkçı olmak şart mı. birde eger sartsa hangi bölümler olabiliyor. egitime katılan yada bilgisi olan arkadaşlardan cewap bekliyorum…
öncelikle verdiği bilgilerden dolayı yalcın beye cok tesekkur ediyorum ve soruyorum ben biyoloji bölümu mezunuyum ve perfuzyonist olmak isyiuorum ama nasıl bi yol izliyeceğim konusunda hiçbir bilgim yok acaba yardımcı olabilirmisiniz?