“Matematik birey için, toplum için vazgeçilmez değerdedir. İnsanlığın ortak düşünme aracıdır. Bilgidir, sanattır. Evrensel dildir. O; insan aklının gücü ile yüceliğini gösteren en yetkin yapıttır.”
Bu gün aldığım bir E-postada tümcelere uygulanan matematik denklemlerden söz ediliyordu.
Bu konudaki uygulamayı, daha önceki makalemizde olduğu gibi şu biçimde sürdürebiliriz :
Birinci tümce;
İnsan eşittir yemek, uyumak, üremek, para kazanmak için çalışmak, eğlenmek.
İkinci tümce;
Eşek eşittir yemek, uyumak, üremek.
Olsun.
Tümcelerdeki sözcükler yerine şu matematik simgeleri koyarsak;
İnsan = X
Eşek = Y
Yemek = a
Uyumak = b
Üremek = c
Para için çalışmak = e
Eğlenmek = f
Tümcelerimiz şu matematik denklemlere dönüşebilir;
1) X = a + b + c + e + f
2) Y = a + b + c
(a + b + c) ifadesi Y ye eşit olduğuna göre bunu birinci denklemde yerine koyarsak
X = Y + e + f
denklemini elde ederiz. Buradan çeşitli çözümlere ulaşma olanağı vardır :
Eşitliğin her iki tarafından (f) çıkarılırsa
X – f = Y + e elde edilir ki “eğlenmesini bilmeyen insan para kazanmak için çalışan eşektir” tümcesine ulaşılır.
Öte yandan, başka bir işlemle X – (e + f) = Y elde edilebilir ki, bu bizi “çalışma ile eğlenmesini bilmeyen insan bir eşektir” tümcesine götürür.
Siz de düşünürseniz, bu denklemlerden daha başka türlü çözümlere varabilirsiniz.
Bu sonuçlara, eldeki iki tümceden yola çıkıp kullandığımız dildeki tümcelerle, başka bir deyişle ana dilimizle yaptığımız düşünme işlemiyle ulaşma olağı yoktur. Ancak matematik düşünce, demek ki soyut düşünme bu zihin kıvraklığını bize verebilir.
