Johann Sebastian Bach…

Johann Sebastian Bach (21 Mart,1685 – 28 Temmuz,1750) dünyaca ünlü Alman klasik müzik bestecisi ile orgcudur. Eisenach’da doğdu. 28 Temmuz 1750’de Leipzig’de öldü. Johan Ambrosius ile Elizabeth Laemmerhit’in en küçük çocuğudur. Henüz on yaşındayken anne ile babasını kaybetti. 1695’te kendisinden üç yaş büyük olan ağabeyi Johann Jacob ile birlikte yeni evlenmiş olan büyük ağabeyleri Johann Ciristop’un Ohrdruf’daki evine yerleşti. Eisenach da başladığı okul eğitimine Ohrdruf Lisesinde devam etti. Bu yıllarda müziğe günde dört-beş saat ayırabildi. Kusursuz bir soprano sesi olan küçük Sebastian, kilise ile Kurrende okulunda koroya girdi. İlk ciddi müzik derslerini ağabeyinden aldı. Onun kütüphanesindeki büyük Alman ustalarının klavyeli çalgılar için olan yapıtlarını geceleri ay ışında kopya etti, böylece onaltıncı ile onyedinci yüzyıl müziği için bilgiler edindi. 1700 yılında ağabeyinin evinden ayrılarak Lüneburg’daki Michaelis Müzik Okuluna girdi. Bu kasabanın çok yakınındaki Johannis Kilisesinde 1698’den beri orgcu olarak çalışan Georg Böhm’ün önerisi üzerine, birçok kez 30 millik bir yolu katederek Hamburg’daki Katharinen Kilisesine org dinlemeye gitti. Bu kilisede Böhm’ün de ustası olan John Adam Reinken, orgcu olarak çalışıyordu. Reinken, o yıllarda Almanya’nın en tanınmış müzikçilerindendi. Fransız sanatına hayranlık duyan Böhm’ün gene öğütleri üzerine Celle’e gitti. Bu kentte Couperin’in müziği için bilgiler edindi. Daha sonra yazmış olduğu oda müziği yapıtlarının özelliklerini böylece kazanmıştır.

Bach’ın ilk eserleri Lüneburg’da yazılmıştır. Bunların arasında bazı varyasyonlar ile prelüd’ler bulunmaktadır. 1702’de Sangerhousen’daki Jacobi Kilisesine orgcu olarak baş vurur. Fakat bu göreve alınmaz. Bir yıl sonra Weimar’da Dük Johann Ernst’in özel orkestrasına kemancı olarak girer. Kısa bir süre burada çalıştıktan sonra,Arnstadt’daki Bonifacius Kilisesinin orgculuğuna getirilir. 1704’te bu kentte ilk kilise kantat’ını besteledi (No. 15). Klavye için bestelediği eserlerini ağabeyine adadı, Re majör sonatı’na da bu tarihte başladı. Do minör prelüd ile füg, bu dönemde bestelenmiş, Do majör Toccata ile Füg de ilk kez bu kilisede çalınmıştır. Bu yapıtlar,Bach’ın en üstün nitelikli yapıtları olmamakla birlikte, füglerinin melodik özellikleri açısından onu öteki çağdaşlarından aıydedici nitelikteydi.

Besteci, çok geçmeden Almanya’nın ünlü orgcuları arasında yer aldı, fakat bununla yetinmeyerek 1705 yılında Ohrdruf’den yararlanmak üzere yürüyerek Lübeck’e gitti. Bu ünlü hocadan büyük ölçüde yararlandı; ancak aylar boyunca Arnstadt’daki görevin ihmal ettiğinden, kilise yöneticilerince işinden uzaklaştırıldı. Bu durum Bach’ın da işine geliyordu. 1707’de Mühlhausen’daki Blasius Kilisesi orgculuğuna getirildi. Aynı yıl akrabası Maria Barbara ile evlendi. Mühlhausen, müzik geleneği bakımından Bach’a daha fazla olanakar tanıyan bir kentti. gerçekten de burada ‘Tanrı Kralımdır’ adlı kantat’ını besteledi. Bu yapıt sağlığında yayınlanan tek kantatıdır.

1708’de Sachsen-Weimar Dükü Wilhelm Ernst’in yanında oda müzikçisi olarak çalışmaya başladı. Bu oda müziği topluluğunda kemancı, violacı ile orgcu olarak görev yaptı. İtalyancılık akımının merkezi olan Wiemar’da Johannis Kilisesi orgucusu Walther ile arkadaşlık kurdu, onun org yazısını örnek aldı. Fransızlardan sonra, İtalyan müzikçilerini de burada inceleme fırsatını buldu. Albinino, Legrenzi, Corelli, Bonporti, Vivaldi ile Frescobaldi hakkında bilgi edindi. Vivaldi’nin bazı konçertolarını klavsene uyguladı. Frescobaldi’nin ‘Fiori Musicali’ adlı yapıtını kopya etti. 1714’te, her ay Saray Kilisesi için parçalar bestelemek koşuluyla Weimar’da orkestra şefliğine atandı. Dükün hizmetinde olan Salomo Franck ile Erdmann Nuemeister ile birlikte çok sayıda kantat besteledi.

Bach’ın XV. Louis’in saray orgcusu Jean Louis Marchand ile org virtiözlüğü alanındaki yarışması, yıllar boyunca, özellikle soylular arasında anlatılmıştır. Marchand o sırda Dresden’de bulunmaktaydı. Jean Baptiste Volumier’in önerisi üzerine bu iki orgcu arasındaki yarışma fikrini Bach kabul etti. Ancak, Alman besteci belirtilen gün ile saatte Dresden’de gelmesine karşın, Fransız orgcu kenti çoktan terketmişti.

Bach, 1717 yılı sonunda Coten’e çağrılarak, Anhalt Preose Leopold’un Orkestra şefi oldu. 1721’de Branderburg dükü Chiristian Ludwig’e adadığı konçertolardan başka, bestelediği orkestra süitleri, keman konçertoları, keman, violonsel, fülüt, viola da gamba için sonatları, bu dönemin ürünleridir. Dinsel enstrumantal müzik bu sıralarda kendine özgü bir nitelik kazanmaya başladı. Bach da bu olguyu gözönünde bulundurdu.

Cöthen onun sanatsal gelişiminde büyük rol oynamıştır. Kromatik Fantazi ile Füg, İngiliz ile Fransız süitleri, Küçük Prelüdler, Invetion’lar ile Senfoniler bu dönemin başlıca ürünleri arasındadır.

Bach, 1719 da Halle’de Haendel ile tanışmak istediyse de bu gerçekleşmedi. İki besteci hayatları boyunca karşılaşamadırlar.

1721’de karısını kaybetti, çok geçmeden trompetçi Wücken’in kızı soprano Anna Mağdalena ile evlendi. Leipzig Thomasschule kantoru Johann Kuhnau’nun 1722’de ölümünden sonra, bu göreve adaylığını koydu. Öteki beş aday arasında Telemann ile Chiristoph Graupner de vardı. Telemann’ın daha sonra vaz geçemsi üzerine , görev Kuhnau’nun öğrencisi olan Graupner’e verildi. Ancak o da bu görevi yürütmekten kaçındı. Seçiciler kurulu, aslında üstün bir müzikçiyi değil, ikici derecede birini tercih ediyordu. 5 Mayıs 1723’te Bach vekaleten bu göreve getirildi. Yaşamının sonuna kadar da bu görevde kaldı. yüz kadar kaybolmuş kantat, «St. Matthew» ile «St. Johannes Passion», Si minör mass, İtalyan Konçertosu, Partitalar, Goldberg Varyasyonları, bu yılların önemli ürünlerindendir.

Bach’ın sanatı Rönesans’tan beri süre gelen dinsel ile dindışı çoksesliliğin vardığı doruk noktasıdır. Sisteminde yatay yazıya daha çok önem vermiş, kendinden önce kullanılan formları mükemmelliğe eriştirmiştir. Çift temanın önemini sezerek, matematiksel bir kavrayışla yapıtlarını işlemiştir. Sözleri nota dizisi ile değerlendirme ile düşünceleri yansıtma çabasının yanısıra, kontrpuanı sıkıca uygulamıştır. Onun eserleri armoni bilimi açısından daha karmaşık olmasına karşın, basit, doğal armoni taslağı kolaylıkla geliştirmiş, süslemiştir.

Bach’ın müziği, daha zor işleri göze aldığı zaman, kontrpuan’ın karmaşıklığını daha fazla içermiştir. Bir temayı ters yüz etme kavramı, düşünce ile insanlık ruhuyla örülmüş canlı, heyecanlı bir müzik ortaya çıkarmıştır. Yaşamış en başarılı müzikçilerden biri olarak, sanatının her yönünü denetimi altında tutabilmiştir. Çocukluğundan beri sürdürdüü eserleri kopya ederek inceleme tutkusu dehasının ışığında sanatını rafine etmek için en iyiyi bulmak çabasıdır.

Bir başka öenmli özelliği de, sanatsal titizliğinin yanı sıra, üretken olmasıdır. Bunu sistemli çalışmasına borçludur. Otobiyogrofisinin 66. safasında şunları yazmıştır: «Hayatımda çalışkan olmak zorunda kaldım. benim kadar çalışkan olabilenler, benim vardığıma varabileceklerdir».

Bach, ölümünden sonra unutuldu. Ancak 50 yıl sonra,Beethoven, Mendelssohn ile Schumann’ın çabalarıyla yeniden önem kazandı. Chopin, Liszt ile Frank, onun yapıtlarını yorumlayarak yeniden tanınmasını sağlamışlardır.

YAPITLARI

* Orkestra Yapıtları

Altı Brandenburg Konçertosu (1712); dört süit (1721-1736)

* Konçertolar

En önemlileri şunlardır; Mi majör Keman Konçertosu, Re Majör Keman Konçertosu, La Minör Keman Konçertosu (1720 ve dolaylerı); iki keman için İki Keman Konçertosu (dominör 1730; Re minör 1720); yedi kalvsen konçertosu; üç, iki klavsen için konçerto; iki, üç klavsen için konçerto; bir, dört kalvsen için konçerto (bu konçertoların hepsi 1729-1736 tarihleri arasında Leipzig’de bestelenmiştir).

* Solist Çalgıları İçin Yapıtlar

Lavta için 2 Süit ve çeşitli parçalar; solo keman için 3 sonat ve 3 partita (1720);keman ve sürekli bas için üç sonat ve füg (1720); keman ve kalvsen için 6 sonat;viyolonsel için 6 süit; violada gamba için 3 sonat; solo fülüt için 1 sonat; fülüt ve sürekli bas için 3 sonat; fülüt ve klavsen için 4 sonat; ayrıca fülüt, keman ve sürekli bas, iki keman ve sürekli bas, iki keman ve sürekli bas için füg’ler, sonatlar; keman ve sürekli bas için 1 süit; keman ve kalvsen için 1 süit.

* Klavsen (piyano) için Yapıtlar

Kromatik fantazi ve Füg; İngiliz Süitleri; Fransız Süitleri; «iyi tampereli klavsen» (birinci defter); küçük prelüd’ler; iki ve üç sesli «Invention»lar (bu eserler 1717-1723 tarihleri arasında yazılmıştır). 6 Partita /1726-1723, Clavierübung, birinci defter); İtalyan Konçertosu; Si minör partita (1735 Clavierübung, ikinci defter). Dört düet «Choralvorspiele» prelüd ve füg, mi bemol majör (1736, Clavierübung, üçüncü defter); Goldberg varyasyonları (1742, Clavierübung, dördüncü defter) ; «İyi tampereli klavsen» (1744, ikinci defter).

* Ses Yapıtları

180 dört ses için armonize edilmiş koral parça (162’si kantat’lara aittir); Noel Oratoryosu (1734); Paskalya Oratoryosu (1736); Johannes Passion (1723); Matthaus Passion (1729); dört sesliden sekiz sesliye kadar 6 motet ve mezmur.

Kaynak : Last Fm