George Frideric Handel [Händel, Georg Friedrich]

200px-Haendel.jpg
Kabiliyetli bir insanın arkasında her zaman kabiliyetli başka insanlar vardır.
ÇİN ATASÖZÜ

Händel (doğ. Halle, 1685; ölm. Londra 1759) Alman asıllı kompozitör, orgcu. Babası bir berber – cerrahtı, oğlunun müzikle değil de hukukla ilgilenmesini istiyordu. Bu yüzden Handel Halle Üniversitesinde hukuk dersleri almaya başladı. Ama tavanarasında bulduğu bir klavikordla gizli gizli müzikle de uğraşıyordu. Babası durumun farkına vardığında çevrenin de önerilerne uyarak ona kentin en büyük kilisesinde orgcu, besteci ile müzik yönetmeni olan Friedrich Wilhelm Zachau’dan ders aldırmaya razı oldu. Handel; keman, obua, org, klavsen çalmasını öğrendi.

Babasının ölümünden sonra , hukuk eğitiminin dışında ilgilendiği müzik konusunda tam zaman çalişma olanağını buldu. 1703 te Hamburga gitti. Orada Kompozitör Reinhard Keiser yönetimindeki operaya katılarak, ikinci keman grubunda kemancı olarak çalışmaya başladı. İlk operası Almira’ yı yazdı. Bunu 1705 te üç başka opera izledi. Handel 1706 da prensin maiyetinde olarak İtalyaya gitti. Orada Corelli, Scarlatti ile öteki müzik ileri gelenleriyle tanıştı. Opera biçeminde, oda müziği ile vokal müzik konusunda hızla ustalığa erişti. Çağdaşlarına göre bir dahi olarak alkışlandı. Rodrigo adlı operası 1707 de Floransada, Agrippina adlı operası da Venedikte sahnelendi. Çeşitli italyan kantatalarını bu dönemde yazdı. İtalyan kantatalarında geliştirdiği İtalyan diline uygun melodi akışı, onun operalarındaki başarılarına ışık tutmuştur.

İtalya seyahati sonunda Hannover’e giderek kısa bir dönem müzik yönetmenliği yaptı. Bu görev sırasında İngiltere’ye gidip Rinaldo operasını sahneleyip, büyük bir ilgi gördü. Ancak eserin İtalyanca olması, İngilizleri kızdırmıştı. Hannover’e döndüğünde Prenses Caroline için düetler yazan Handel, bir yandan da İngilizce öğrendi. 1712’de patronu olan Hannover Valisinden geçici olarak izin alıp İngiltere’ye giden Handel, oraya yerleşti, bir daha da dönmedi.

Handel, İngiltere’ye gittiğinde Lord Burlington adındaki sanat koruyucusu bir kişinin evine yerleşmiş, dönemin büyük edebiyatçıları ile dost olmuştu. Handel kısa sürede kendisini saraya kabul ettirmeyi başardı, 1713’te İngiliz Kraliçesine yazdığı kaside nedeniyle ödüllendirildi. 1714’te kraliçenin ölümü üzerine tahta geçen 1. George, kendisinin Hannover’deki patronu idi. Söylentiye göre Handel, Su Müziği adlı yapıtını 1. George’a kendini affettirebilmek için Thames Nehri üzerindeki bir partide kullanılmak üzere bestelemişti. Kendisine çifte maaş getiren bu eser, onun en önemli çalgı yapıtı oldu.

Eserlerini hala İtalyan stilinde yazmaya devam eden Handel, bir yandan da İngiliz müziğinin kendine has yönlerini araştırmaktaydı. 1717’de Chandos dükünün malikanesinde sürekli besteci olarak görevlendirildi. Bu görevde bulunduğu 1717- 1720 yılları arasında Handel’in ilk İngiliz operası olan Esther, Acis ile Galatea adlı opera ortaya çıktı.

Handel, 1719’da 8 gün için doğduğu yer olan Halle’e gitmişti. Bu sırada Bach, 20 mil ötedeki Cöthen’de yaşıyordu. Bach’ın Handel’e duyduğu hayranlık, eşinin yardımıyla onun eserlerinin kopyasını çıkarmasından belidir. Bach’ın Handel ile görüşmek istediğini bilen Bach’ın patronu ile dostu olan Cöthen prensi Leopold, kendisine atını ödünç vermişti. Bilinmeyen bir nedenle bu görüşme gerçekleşmedi.

Handel 1720-1728 yılları arasında Kraliyet Müzik Akademisi’nin yöneticisi oldu. Bu akademi, delü delü için kurulmuştu. Handel, bu dönemde en güzel operalarını besteledi. Kral 2. George için 1727’de yazdığı Zadok the Priest o günden beri İngiltere’deki tüm taç giyme törenlerinde çalınmaktadır.

İtalyan tipi operaların modası geçince Handel, İngilizce oratoryolar yazmaya başladı. Bestelediği 26 oratoryo İngiliz müziğini yıllarca etkilemiştir. 1741’de 6 hafta içinde bestelediği, ilk kez 1742’de Dublin’de sahnelenen Messiah adlı yapıtı İngiliz müzik dünyasının en sevilen koral yapıtı olmuştur. İsa’nın yaşamını öyküleştiren bu yapıt ile Handel, geniş halk kitlelerini de coşturabilecek bir müzik yaratabildiğini kanıtladı. Yapıtın Londra’daki sahnelenişinde hallelujah bölümünde Kral 2. George’un kendini tutamayarak ayağa fırlaması nedeniyle bu bölümün ayakta dinlenmesi gelenekselleşmiştir.

Handel, bu yapıtın başarısından sonra dinsel içerikli orotoryolar ya da orotoryo tipi mitolojik operalar besteledi. Orotoryolarının her birinde İncil’den bir öykü anlattı. Bu tür yapıtlarının sonuncusunu 1751’de yazdı. Handel, orotoryalarıyla birlikte bir org konçertosu yazmayı, orotoryonun arasında bu yapıtı yorumlamayı gelenek haline getirdi. Bu biçimde 16 org konçertosu yazmıştır.

Handel, 1753’te görme duyusunu iyice yitirmişti. Müzik tarihinin ironilerinden birisi de Handel’in de Bach’ın da ileriki yaşlarında katarakt nedeniyle görme duyusunu yitirmeleri, aynı göz doktoru (John Taylor) tarafından narkozsuz ameliyat edilmeleridir. Bach, bu ameliyatta kullanılan kirli araçlar nedeniyle kan zehirlenmesi geçirerek ölmüştür. Handel’in ise ameliyat sonrasında gözleri tamamen kör olmuş ancak konserlerini sürdürmüştür. Handel önceleri belleğine güvenmekteydi, daha sonra doğaçlama yaparak çalmayı sürdürdü; zamanla kendi yalnızlığına çekildi. Hiç evlenmemiş, bir aşk söylentisinde adı geçmemiştir. Nisan 1759’da öldüğünde görkemli bir cenaze töreni düzenlendi. Mezarı Westminster Abbey’dedir.

Handel, müzik tarihine vokal yapıtlarıyla geçmişse de başta Su Müziği olmak üzere çok sayıda orkestra müziği yapıtı ile çalgı müziğine de büyük katkıları vardır. Bir Barok Dönemi bestecisi olan Handel’in eserleri bazı yönleriyle klasik dönem (orotoryalarıyla orta sınıfa seslenmesi gibi), dahası romatik döneminin (operalarında doğayı betimlemesi gibi) işaretlerini de vermektedir.

Başlıca Yapıtları :

OPERALAR : Hamburg: Almira, Nero (lost) (both 1705), Florindo e Dafne (lost) (1707); Florence: Rodrigo (1707); Venice: Agrippina (1709); London: Rinaldo (1711, rev. 1731), Il pastor fido (1712; 2nd version with ballet Terpsicore, 1734); Teseo (1712); Silla (1714); Amadigi di Gaula (1715); Radamisto (1720, rev. 1720, 1721, 1728); Muzio Scevola, Floridante (both 1721); Ottone (1722); Flavio (1723); Giulio Cesare in Egitto (1723-4); Tamerlano (1724, rev. 1731); Rodelinda, regina de’Longobardi (1725); Scipione, Alessandro (both 1726); Admeto, Riccardo I (both 1727); Siroe, Tolomeo (both 1728); Lotario (1729); Partenope (1729-30, rev. 1730, 1736); Poro (1731); Ezio, Sosarme (both 1732); Orlando (1733); Arianna (1734); Ariodante, Alcina (both 1735); Atalanta (1736); Arminio, Giustino, Berenice (all 1737); Faramondo, Serse (both 1738); Imeneo (1738-40); Deidamia (1740). 



ORKESTRA YAPITLARI : Water Music (c.1717); Music for Royal Fireworks (1749). 



DRAMATIK ORATORIOLAR : Rome: La Resurrezione, Trionfo del Tempo (1708); Naples: Aci, Galatea e Polifemo (1709); Hamburg: Der für die Sünde der Welt gemartete und sterbende Jesus (Brockes Passion) (?1716); London: Haman and Mordecai (masque 1720, later rev. as Esther in 1732); Acis and Galatea (1718; rev. 1732 incorporating part of 1708 cantata on same subject, and 1743); Deborah (1733); Athalia (1733); Alexander’s Feast (1736); Israel in Egypt (1738); Saul, Ode for St Cecilia’s Day (1739); L’Allegro, il Pensieroso ed il Moderato (1740); Messiah (1741); Samson (1741-2); Joseph and his Brethren, Semele (1743); Belshazzar, Hercules (1744); Occasional Oratorio, Judas Maccabaeus (1746); Alexander Balus, Joshua (1747); Solomon, Susanna (1748); Theodora, Alceste (1749); Choice of Hercules (1750); Jephtha (1751); Triumph of Time and Truth (1757). 



KANTATLAR ile ODA DUETLERİ : Handel comp. 100 of the former and 20 of the latter. Among the best known are Silete Venti, sop., instr. (1729); La terra è liberata (Apollo e Dafne), sop., bass, instr. (c.1708); and O numi eterni (La Lucrezia), sop., continuo (1709). 



KİLİSE MUZİĞİ : Gloria Patri (1707); Utrecht Te Deum and Jubilate (1712-13); Dettingen Te Deum (1743); 11 Chandos Anthems (1717-18); 4 Coronation Anthems (1727: The King Shall Rejoice; Let thy hand be strengthened; My heart is inditing; Zadok the Priest); The Ways of Zion do Mourn, funeral anthem for Queen Caroline (1737). 



VOKAL : Birthday Ode for Queen Anne (1713); 9 German Arias (1729). 



ENSTRUMENTAL ile ODA MUZİĞİ : 6 Concerti Grossi, str., ww., continuo, Op.3 (1734); 12 Concerti Grossi, str., optional wind, Op.6 (1739); 5 Concerti, orch. (1741); 6 organ concerti, Op.4 (1738); 6 organ concerti, Op.7 (1760); 6 organ concerti (1740); 15 chamber sonatas (fls., recorders), Op.1 (1724); 3 concerti a due cori; 2 ob. sonatas; 12 fl. sonatas; 6 trio sonatas; 9 trio sonatas, Op.2 (1722-33); 7 trio sonatas, Op.5 (1739); va. da gamba sonata; 8 suites de pièces, hpd. (1720); 8 suites de pièces (1733, these incl. the well-known Chaconne in G); 6 Fugues (1736). See also Harmonious Blacksmith.

————————————————————–

İlgili Metinler :

Burrows, Donald. Handel. Oxford: Oxford University Press, 1994. ISBN 0-19-816470-X

Deutsch, Otto Erich, Handel: A Documentary Biography, 1955.

Frosch, W.A., The “case” of George Frideric Handel, New England Journal of Medicine, 1989; 321:765-769, Sep 14, 1989. [2]

Harris, Ellen T. (general editor) The librettos of Handel’s operas: a collection of seventy librettos documenting Handel’s operatic career New York: Garland, 1989. ISBN 0-8240-3862-2

Hogwood, Christopher. Handel. London: Thames and Hudson, 1984. ISBN 0-500-01355-1

Kaynak : Last Fm

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

*

Şu HTML etiketlerini ve özelliklerini kullanabilirsiniz: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>