Bach’ın el yazısı nota. Ancak bir çok notasının ikinci eşi Anna Magdalena tarafından kaleme alındığı bilinmektedir.
Çok bilinen bir öyküdür : Müzikte barok çağı 1750 yılında ölümüyle kapatan Johann Sebastian Bach’ın müziği ölümünden sonra bir süre unutulmuş, sonra bir kasap dükkanında paket kağıtlarının birinin üzerinde Matthaeuspassion adlı eserinin notaları Felix Mendelssohn Bartholdy tarafından farkedilerek yeniden ortaya çıkarılmıştır.
Bu bilgi ne denli doğrudur?…
Armağan Ekicinin bir makalesinden durumun böyle olmadığını öğreniyoruz. Ekici bu yazısında şöyle diyor :
“Bach’ın ölümünden sonra hazırlanan mal varlığı dökümünde el yazmalarının anılmaması, Bach’tan geriye kalan bu en değerli “maddi” nesnelerin değerinin aile tarafından da bilindiği ve el yazmalarının sessizce Bach’ın sağlığında paylaştırıldığını işaret ediyor. El yazmalarının sonraki kaderini birçok unsur belirlemiş: oğullarından Wilhelm Friedemann’a kalanlar “satılıp savılmış”, Carl Philip Emanuel’e kalanlar dikkatlice bir arada saklanmış. Zaman içinde Berlin’de, özellikle Staatsbibliothek tarafından toplanılmaya başlanan el yazmalarının bir kısmı savaş sırasında kaybolmuş, bunlardan bir kısmı sonradan tekrar ortaya çıkmış. Tabii ki, özenli bir kaligrafi ile yazılmış olan örnekler daha iyi korunmuş; Matthaeuspassion ya da Solo Keman İçin Sonat ve Partitalar gibi eserlerin el yazmalarının ömürleri boyunca iyi korundukları anlaşılıyor.
Peki, bu söylediğim Mendelssohn’un Matthaeuspassion el yazmasını rastlantı eseri kasap dükkanında paket kâğıdı olarak kullanılmaktan kurtarması hikayesi ile nasıl bağdaşıyor? Bağdaşmıyor tabii: Pierre LaMure adlı bir Fransız yazarın, 1938’de yazdığı “Arzunun Ötesinde” adlı romanında uydurduğu bu hikâye, kulaktan kulağa yayılarak efsaneleşmiş.
Bach’ın el yazmaları, tabii ki, yıllar içinde hızla bozuluyorlar. Staatsbibliotheek Berlin, elindeki bütün el yazmalarını restore etmeyi amaçlayan bir proje üzerinden çalışıyor. Bağlantılı olarak, IBM’in birçok kütüphane ve vakıfla ortak olarak çalıştığı “Bach Digital” adlı bir proje (http://www.bachdigital.org) ise, Bach’ın bütün el yazmalarını sayısal ortama aktararak korumayı ve araştırmacıların kullanımına açmayı hedefliyor.”
Gene aynı makaleden :
“Müziği paylaşmanın temel yolu elle kopyalamak olduğu için, Bach ailesinde bir el yazmasını kimin kullanacağı üzerine kardeşler arasında çekişmeler yaşandığı aktarılan anektodlar arasında. Clavierbüchlein’leri oluşturan defterlerden ilk “Anna Magdalena Defteri” de, belli ki, Bach tarafından yeni eşine evlilik hediyesi olarak hazırlanmış bir müzik albümü.
Yıllarca Bach’ın el yazısı olduğunu sanılan bazı sayfaların aslında eşi Anna Magdalena tarafından yazılmış olduğunun anlaşılması da ilginç: müzik eğitiminin, etkileşimin yalnızca beste ve stilde değil, kaligrafiyle de iç içe olduğunu, olabileceğini gösteriyor.
Bach’tan geriye kalan el yazmalarından, Bach’ın ailesinin ve öğrencilerinin de hummalı bir nota kopyalama faaliyeti içinde yaşamış olduklarını çıkartıyoruz; özellikle, Bach’ın Leipzig’de her pazar gününe yeni bir kantat yetiştirdiği günlerdeki haftalık çalışma düzeninin izleri, el yazmalarından okunabiliyor: Önce, müziğin kâğıtlara sığmasına, ölçülerdeki nota yoğunluğuna göre portrelerin ve ölçü çizgilerinin nasıl olacağı planlanıyor; sonra “rastrum” denilen beş uçlu bir kalemle kâğıdın üzerine portreler çizilerek nota kâğıdı hazırlanıyor, ardından ölçü çizgileri çekiliyor. Bach, önce, düz el yazısıyla bir “müsvedde” partisyon hazırlıyor; beste bitince (genellikle) kendi el yazısıyla ve kaligrafik olarak temize çektikten sonra, aile ve öğrenciler enstrümanların partilerini yazıyorlar. Bach, öğrencilere parti çıkartma görevini verdiği zaman sayfanın ilk ölçüsünü ve anahtarı yazarak öğrenciye yol gösteriyor. Kopyalar hazırlanınca, kantatın provaları yapılıyor, pazar günü çalınıyor ve pazartesi çember yeniden başlıyor: zorlu bir tempo.
Bach’ın önem verdiği eserlerini temize çektiği zaman bunların kaligrafisine de özel özen gösterdiğini görüyoruz; özellikle Solo Keman için Sonat ve Partitalar’ın el yazması, Bach’tan geriye kalan meşhur el yazmalarından biri. Ama muhtemelen bunlardan en önemlisi, Matthaeuspassion’un 1736 tarihli versiyonu; baştan sona Bach’ın el yazısıyla, büyük bir bir özenle yazılmış olan bu kopyada, Bach’ın vurgulamak istediği (İncil metinleri ya da ilk bölümdeki ilahi ezgisi gibi) notalar ve sözler kırmızı mürekkeple yazılmış. Bu el yazmasının bir kopyası, Nikolaus Harnoncourt’un 2001 yılında Teldec için yaptığı Matthaeuspassion kaydının içinde bilgisayar dosyası olarak verilmiş.”
J.S.Bach’ın eserleri BWV harfleriyle indekslenmektedir; bu kısaltma Bach Werke Verzeichnis ( Bach Eserleri Kataloğu) kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Katalog, Wolfgang Schmieder tarafından derlenerek 1950 yılında basılmış; kronolojikten daha fazla tematik olarak olarak düzenlenmiştir. Örnekse BWV 525′ten BWV 748′e kadar olan eserleri org için yazılmıştır. hayattayken sadece 12 eseri basılmıştır. J.S. Bach yaşamı boyunca 1000 in üzerinde beste yaptı. Ancak günümüze ulaşan yapıtları Carl Emanuel Bach’ın arşivine aldıklarıyla sınırlıdır.
Koro Müziği
Magnificat – 1723
Aziz Yuhanna Pasyonu – 1724
Aziz Matta Pasyonu – 1727
Noel Oratoryosu – 1734
Si Minör Missa – 1749
Üç yüze yakın kilise kantatı, motetler, koraller, şarkılar ve aryalar.
Din Dışı Yapıtları
Kahve Kantatı – 1735
Köylü Kantatı – 1742
40 kadar kantat
Orkestra Müzikleri
Brandenburg Konçertoları> 1-6 (1721)
4 Orkestra Suiti – (1725-1731)
7 Klavsen ve Yaylılar için konçerto
İki klavsen için 3 Konçerto
Üç Klavsen için 2 Konçerto
Dört Klavsen için 1 Konçerto
2 keman ve yaylılar için konçerto
iki keman ve yaylılar için re minör konçerto.
Oda Müziği
Keman ve Klavsen için 6 sonat -1720
Solo keman için 3 Sonat ve 3 Partita BWV 1001-1006
6 Viyolonsel süiti -1720
Müziksel Sunu – 1747
Trio Sonatlar
Flüt ve Klavsen için 3 Sonat
Flüt ve sürekli bas için 3 Sonat
Klavsen Eserleri
Kromatik Fantazi ve Füg – 1720
İyi Düzenlenmiş Klavye (Das Wohltemperierte Clavier) 48 Prelüd ve Füg – 1722, 1744
6 İngiliz Süiti – 1724
6 Fransız Süiti -1724
6 Partita – 1731
İtalyan Konçertosu – 1735
Fransız Uvertürü – 1735
Goldberg Çeşitlemeleri – 1741
Füg Sanatı – 1745
———————————————————–
İlgili Makale :
Armağan Ekici : Kasım 2002 / Andante, 2. Say.
tşk çok güsel:d
j. s. bach’ı anıyoruz benim de ödevimdi çok yardımcı oldu. ÇOK GÜZEL
kucuk anektodlar yerine bu sekilde makaleler daha aydınlatıcı oluyor. muzigin gercek bilgisini bizlere sundugunuz için tesekkurler…
Kasap olayi gercek mi diye arastirirken neler ogrendik.adamlarin 1700 lerde muzige gosterdigi sayginin 1700 de birini bu adamlara gosteriyormuyuz
çoooooooooooooooooook güzelllllllllllllll