Psikanaliz okuluna göre, ego (Ben), dıştan gelen kendince uygunsuz etkiler karşısında, ki bunlar korku, endişe, suçluluk, utanma gibi deneyimlerdir, kendini savunma gereksimini duyar. Bunun için kişinin farkında bile olmadığı bazı düzenekler geliştirmiştir. Her insan bu düzenekler doğrultusunda hareket eder. Ama, neden böyle davrandığını bilmeden, bir takım belirtiler, davranışlar segiler. Savunma düzeneklerine gereksinim vardır. Çünkü Ego bunları kullanarak kendini psişik sürtüşmelerden koruyup, bir tür rahatlama sağlar. Savunma düzeneklerinin neler olduğunu, nasıl iş gördüklerini bilirsek, onların altındaki gerçek ego’ yu, gerçek karakteri görebiliriz. Bu düzenekler 14 tanedir.
I) Bastırma ; Kişi hoşuna gitmeyen acı veren konuları unutur. Örnekse, Evlenmekten korkan fakat bunun nedenini bilmeyen kişiler gibi.
II) Yer değiştirme ; Kişinin çözemediği durum karşısında ilgili durum yerine bir başka konu ile uğraşarak ilk konumun getirdiği huzursuzluğu atmaya çalışması.
III) Yansıtma ; Kişinin başka insanlar hakkında duyduğu kuşkuları ile düşmanca duyguları sanki onlar kendisine duyuyormuş gibi algılaması. Örnekse, çiftler arasında yok yere “Sen beni aldatıyorsun”demek, aslında “ben seni aldatmayı düşünüyorum” anlamını taşır.
IV) Telafi etme ; Gerçek ya da hayali kusurları fizik ya da manevi başka düzeylerde karşılama, yerine koyma gayretidir.
V) Özdeşim ; Kişinin kendisi için ideal örnek olarak gördüğü kişiye benzemeye çalışması, onun yaptıklarını yapmaya çalışmasıdır.
VI) Gerileme ; Kişinin anksiyete ya da düşmanlık yaratan bir durumda çocukluk dönemlerindeki davranışlarına benzer davranışlar göstermesidir.
VII) Yadsıma (İnkar) ; Kişinin hoşuna gitmeyen bir olayı kabul etmemesi durumudur.
VIII) İçe atım ; Kişinin sevdiği bir insanı içinde yaşatması.
IX) Somatizasyon ; Kişilerin olaylar karşısında duydukları tepkileri bedenlerinde yaşamaları. Kişinin çok sinirlendiğinde midesinde veya başında ağrı oluşması.
X) Çözülme ; Kişinin bazı hareketleri kontrolden çıkar, başka kişiymiş gibi davranmaya başlar.
XI) Entelektualize etme ; Kişinin kendi sorunlarını sağdan soldan , gazetelerden duyduğu bilgiler ışığında kendine göre yorumlayıp hekimiyle bunlar üzerinde tartışmaya girer.
XII) Yalıtım (Isolation) ; Kişinin duygu ile düşüncelerini ayırarak düşüncelerini sanki duygularından ayrıymış gibi ya da acı çekiyormuş gibi anlatmasıdır. Örnekse, 3 gün önce işten atılmış kişinin etrafa bu olaydan hiç etkilenmediğini anlatması.
XIII) Karşıt tepki kurma ; Kişinin kendi içindeki bilinç dışı yasak dürtü ile eğilimlerinin karşıtı tepkiler göstermesi. Örnekse, içinde kin nefret, kabalık olan kişinin aşırı derece, yapmacık olacak kadar kibar nazik davranması.
XIV) Yüceltme (Süblimasyon) ; Kişinin içinden gelen olumsuz duyguları toplum tarafından taktir görecek konulara yönelmesidir. Örnekse, saldırganlık dürtüleri olan kişinin spor yaparak içindeki saldırgan dürtüleri ortadan kaldırması, iyi bir sporcu olması. Buna başka bir örnek te, Paranoid davranışların Bilim Adamlığı kimliğine dönüşmesidir. Burada paranoyadaki yersiz aşırı kuşkuculuğun, bilim adamında “acaba vardığım sonuç doğru mu?..” sorusunun sürekli sorularak, gerçeklere ulaşılmasını sağlamaya dönüşmesi söz konusudur.
