Hiç tanık oldunuz mu?… Bilemem ama, hekimlerle, hekim-olmayanlar arasında, hipokrates andına (yeminine) gönderme yapılarak söyleşiler yapılır. Hekim-olmayanlar, hekimlerden bazı konularda bu anda uymalarını, zaman zaman ister. Oysa, bana gore hipokrates andının tam metni, o andı içenlerden başkalarınca tam olarak bilinmemektedir. Çünkü, gözlemlerime gore, andın içermediği konularda bile bir çok gönderme yapılıyor.
Bu nedenle, andın hem özgün (orijinal), hem de günümüzde tıp fakültesini bitirenlere uygulanan biçimini burada vermek istedim. Andın özgün biçimi, bazı tanrı ya da tanrıçalardan söz ettiği; ayrıca bu günkü tıpta sakıncası olmayan bazı girişimleri yasakladığı, günümüze uymayan bir kaç konuya değindiği için, güncelliğini yitirmiştir. Onun yerine gaha kısa, daha gerçekçi bir and metni hazırlanıp sunulmuştur. Ancak, bu artık Hippocrates andı değil, ama bir “Hekimlik Andı” dır. Bu metin, daha çok 1948 Cenevre bildirgesine gore düzenlenen hekim andına yakındır. Böylelikle, hiç olmazsa bu yazıyı okuyanların yanılgıya düşmeyeceklerini umup, inanıyorum.
Tıpta yemin Hipokrattan sonra da Galen, Laennec, Hufeland gibi ünlü isimlerin de ilgi odağı olmuş, bu hekimler de kendi oluşturdukları metinleri tıp dünyasına armağan etmişlerdir. Ancak yeminlerin sadece isimleri değişmiş, anlam ise “Hipokrat Andı” nda olduğu biçimiyle kalmıştır : ” Hayata saygı duymak ve zarar vermemek.”
HIPPOCRATES ANDININ ÖZGÜN HALİ
“Hekim apollon aesculapions, hygia panacea ve bütün tanrı ve tanrıçalar adına!… and içerim, onları tanık ve şahit tutarım ki, bu andımı ve verdiğim sözü gücüm kuvvetim yettiği kadar yerine getireceğim. Bu sanatta hocamı, babam gibi tanıyacağım, rızkımı onunla paylaşacağım. Paraya ihtiyacı olursa kesemi onunla bölüşeceğim. Öğrenmek istedikleri takdirde onun çocuklarına bu sanatı bir ücret veya senet almaksızın öğreteceğim. Reçetelerin örneklerini, ağızdan bilgileri şifahi malumatı ve başka dersleri evlatlarıma, hocamın çocuklarına ve hekim andı içenlere öğreteceğim. Bunlardan başka bir kimseye öğretmeyeceğim. Gücüm yettiği kadar tedavimi hiçbir vakit kötülük için değil, yardım için kullanacağım. Benden ağı ( zehir ) isteyene onu vermeyeceğim gibi, böyle bir hareket tarzını bile tavsiye etmeyeceğim. Bunun gibi gebe bir kadına çocuk düşürmesi için ilaç vermeyeceğim. Fakat hayatımı, sanatımı tertemiz bir şekilde kullanacağım. Bıçağımı mesanesinde taş olan muzdariplerde bile kullanmayacağım. Bunun için yerimi ehline terk edeceğim. Hangi eve girersem gireyim, hastaya yardım için gireceğim. Kasıtlı olan bütün kötülüklerden kaçınacağım. İster hür ister köle olsun erkek ve kadınların vücudunu kötüye kullanmaktan mazarrattan sakınacağım. Gerek sanatımın icrası sırasında, gerek sanatımın dışında insanlarla münasebette iken etrafımda olup bitenleri, görüp işittiklerimi bir sır olarak saklayacağım ve kimseye açmayacağım. Vegrorum arcana visa, audita intellecta nemo eliminet.”
GÜNÜMÜZDE TIP FAKÜLTESİ MEZUNLARININ İÇTİĞİ AND
“Tıp fakültesinden aldığım bu diplomanın bana kazandırdığı hak ve yetkileri kötüye kullanmayacağıma hayatımı insanlık hizmetlerine adayacağıma insan hayatına mutlak surette saygı göstereceğime ve bilgilerimi insanlık aleykine kullanmayacağıma mesleğim dolayısıyla öğrendiğim sırları saklayacağıma hocalarıma ve meslektaşlarıma saygı göstereceğime din, milliyet, cinsiyet, ırk ve parti farklarının görevimle vicdanım arasına girmesine izin vermeyeceğime mesleğimi dürüstlükle ve onurla yapacağıma namusum ve şerefim üzerine yemin ederim.”
CENEVRE BİLDİRGESİNE GÖRE DÜZENLENEN HEKİM ANDI
Tıp mesleğine bir üye olarak kabul edildiğim şu anda, Kendi yaşamımı insanlığın hizmetine adayacağıma bütün varlığımla yemin ederim, Öğretmenlerime layık oldukları saygı ve şükranı göstereceğim. Mesleğimi vicdan ve ağırbaşlılıkla yürüteceğim. Benim için hastalarımın sağlığı en önde gelecek. Bana verilmiş olan sırlara, hastanın ölümünden sonra bile saygı göstereceğim. Meslektaşlarım, kardeşim olacak. Din, ulus, ırk parti politikaları ya da toplumsal durumla ilgili değerlendirmelerin görevimle hastamın arasına girmesine izin vermeyeceğim. Tehdit altında olsam bile insan yaşamına başlangıcından itibaren göstereceğim saygıyı sürdüreceğim ve tıbbi bilgimi insanlık yasalarına karşı gelecek şekilde kullanmayacağım. Bunlara bütün varlığımla, özgür olarak onurum üzerine and içiyorum..
